شغل مهندس بهداشت حرفه‌ای

شغل مهندس بهداشت حرفه‌ای:

به پیش‌بینی، شناسایی، اندازه گیری، ارزیابی، کنترل و ارزشیابی عوامل مخاطره آمیز شغلی و انجا م دادن مراقبت‌های بهداشتی حافظ سلامت شاغلان کشور ‌«مهندس بهداشت حرفه‌ای» می‌گویند. شغل مهندس بهداشت حرفه‌ای به خاطر رابطه‌اش با سلامت افراد بسیار حساس است.

مهندس بهداشت حرفه‌ای کیست؟

مهندس بهداشت حرفه‌ای کسی است که با شناسایی تأثیر عوامل شیمیایی، فیزیکی، بیولوژیکی، ارگونومی، روانی و مکانیکی بر سلامتی کارگران یا شاغلان، برای بالابردن سلامت جسمی، روانی و اجتماعی آن‌ها تلاش می‌کند.

ویژگی‌های مهندس بهداشت حرفه‌ای:

رازدار است: مهندس بهداشت حرفه‌ای با اطلاعات محرمانه پزشکی شاغلان و چگونگی تولید در محیط صنعتی در ارتباط است. بنابراین، به عنوان بازرس شناخته می‌شود و ویژگی اصلی‌اش رازداری است.
مسئولیت‌پذیر است. مهندس بهداشت حرفه‌ای در محیط‌های صنعتی تامین کننده، حافظ و ارتقادهنده سلامت شاغلان است و اشتباهات کوچک او ممکن است باعث مرگ آن‌ها شود؛ بنابراین باید احساس مسئولیت بالایی داشته باشد.
خلاق و نوآور است: طرح‌های کنترلی عوامل زیان آور محیط کار به خلاقیت و نوآوری نیاز دارند؟ چرا که باید با کمترین هزینه بیشترین کارایی را داشته باشند و مانع تولید نشوند.

امانت دار است: ارائه گزارش و اعداد و ارقام واقعی حامل از بازرمی و اندازه گیری عوامل زیان آور کار سختی است که تنها با امانت‌داری مهندسان این رشته ممکن می‌شود.

ورود به شغل مهندس بهداشت حرفه‌ای:

حداقل مدرک تحصیلی برای ورود به این شغل کارشناسی است. مرحله شناسایی خطر در مقطع کاردانی، اندازه‌گیری و ارزیابی در مقطع کارشناسی، و کنترل در مقطع کارشناسی ارشد بهداشت حرفه‌ای آموزش داده می‌شود. دارندگان مدرک دکترای این رشته نیز به عنوان عضو هیئت علمی در مراکز آموزشی به تدریس و تحقیق در زمینه بهداشت حرفه‌ای می‌پردازند. برای موفقیت در رشته بهداشت حرفه‌ای باید هم در ریاضی و فیزیک و هم در علوم تجربی( شیمی و زیست شناسی) پایه‌ای قوی داشته باشید. البته این رشته گرایش‌های دیگری هم دارد که عبارت‌اند از: ارگونومی، سم شنامی صنعتی، مدیریت سلامت، ایمنی، محیط زیست، مدیریت مراکز بهداشتی درمانی، و آلودگی هوا.

پیشرفت شغلی:

مهندسان این رشته امکان پیشرفت شغلی بالایی دارند؛ برای مثال:
آن‌ها با داشتن مدرک کارشناسی پس از موفقیت در آزمون استخدامی و با گذراندن دوره آموزشی و گرفتن کارت بازرسی به امضای وزیر بهداشت به عنوان بازرس بهداشت کار در مراکز بهداشت مشغول به کار می‌شوند. همچنین می‌توانند تا پست مدیر گروه بهداشت محیط و حرفه‌ای و معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ارتقا پیدا کنند.
در واحدهای کاری مشمول کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار ( واحدهای بالای ۲۵ نفر شاغل) پس از تعیین صلاحیت توسط مرکز بهداشت به استخدام در می‌آیند و می‌توانند روزی پست مدیر ایمنی، بهداشت، محیط زیست را در اختیار بگیرند.

به عنوان مسئول فنی یا موسس شرکت‌های خصوصی ارائه دهنده خدمات بهداشتی پس از اخذ مجوز از معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی نیز فعالیت می‌کنند و می‌توانند روزی مدیر عامل این گونه شرکت‌ها شوند.
در نهایت، هرچه سطح تحصیلات افراد بالاتر رود، امکان ارتقای شغلی بیشتری خواهند داشت.

حتما بخوانید : معرفی سایر مشاغل| مهندسی ماشین‌آلات کشاورزی

فضای شغل مهندس بهداشت حرفه‌ای:

وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی، نفت، صنعت معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، نیرو، صنایع دفاعی، و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از مراکز اصلی جذب دانش آموختگان این رشته هستند. همچنین سازمان‌ها، شرکت‌ها و کارخانه‌هایی با بیش از ۲۵ نفر نیروی انسانی باید کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار داشته باشند که یکی از اعضای پنج گانه آن مسئول بهداثست حرفه‌ای است. شرکت‌های بزرگی مثل شرکت نفت، ذوب آهن، هواپیمایی کشوری، ایران خودرو و پلی اکریل دارای واحدهای بهداشت حرفه‌ای بسیار قوی هستند که در هریک از آن‌ها چند کارشناس ارشد، کارشناس و کاردان بهداشت حرفه‌ای فعالیت می‌کند. هم اکنون بیش از ۵۰ درصد از دانش آموختگان کارشناسی بهداشت حرفه‌ای به طور پاره وقت یا تمام وقت در کارخانه‌ها و سازمان‌های مختلف به عنوان مسئول بهداشت حرفه‌ای به فعالیت مشغول‌اند. متخصصان این رشته با کارشناسان بهداشت محیط، آموزش بهداشت، بهداشت خانواده، بیماری‌های واگیر و متخصصان طب کار در ارتباط‌اند.

وظایف و مسئولیت‌ها:

مهندس بهداشت حرفه‌ای در مراکز بهداشت وظایف و مسئولیت‌های زیر را به عهده دارد:
به دست آوردن شناخت و آگاهی لازم از وضع بهداشت حرفه‌ای کارگاه‌ها وکارخانه‌های مرتبط با کشاورزی و خدمات درمنطقه
همکاری در تنظیم و پیگیری برنامه‌های اجرایی در زمینه پیشگیری از بیماری‌های ناشی از کار و مرتبط با آن
نمونه برداری، اندازه‌گیری، تجزیه و تحلیل و ارزیابی عوامل زیان آور محیط
بررسی و شناخت کارهای سخت و زیان آور در حرفه‌های گوناگون و برنامه‌ریزی در زمینه بهبود شرایط آن‌ها
آشنایی با اصول مراقبت‌های اولیه بهداشتی (P.H.C)

نظارت بر توسعه، تاسیس، تجهیز و راه‌اندازی ایستگاه های امداد، خانه‌های بهداشت کارگری و مراکز بهداشت کار نظارت کامل بر اجرای طرح‌های بهداشت حرفه‌ای
تشکیل دوره‌های آموزشی و باز آموزی برای بهداشت یاران کار، بهورزان، کاردان‌های بهداشتی و اعضای کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار با توجه به دستورالعمل‌ها و آیین نامه‌های موجود
اعلام نواقص، صدور اخطاریه و رسیدگی به شکایات رسیده در مورد کلیه واحدهای تولیدی با توجه به قوانین و مقررات موجود
ارائه روش‌های اجرایی در جهت پایش و کنترل عوامل زیان آور موجود در محیط‌های کار منطقه
صدور صلاحیت ارائه خدمات بهداشت حرفه‌ای و طب کار برای شرکت‌های خصوصی.

شرح وظایف مهندس بهداشت حرفه ای در شرکت‌ها و واحد‌های کاری:

سیاست گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت فنی و اداری بر تشکیلات بهداشت حرفه‌ای تحت سرپرستی
نظارت فنی بر جذب کارکنان تازه استخدام، تغییر شغل، یا اشتغال به کار فرد پس از غیبت بیش از سه روز برای اعمال ضوابط بهداشت حرفه‌ای
بازدید منظم مطابق برنامه از قبل تدوین شده از قسمت‌های مختلف کارخانه و تصمیم گیری نهایی برای رفع مشکلات موجود
بررسی عوامل ارگونومیک محیط کار و ارائه راه حل‌های مناسب جهت انجام صحیح کار، ایجاد تغییرات لازم در خط تولید
برنامه ریزی و نظارت در جهت پایش ( نمونه برداری، سنجش و ارزیابی مستمر) عوامل زیان آور محیط

برنامه ریزی و نظارت بر حسن اجرای کلیه ضوابط کمی و کیفی مندرج در آیین نامه بهداشتی تاسیسات کارگاه طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی برای شاغلان در سطح واحد تولیدی
تهیه و تدوین و تنظیم مواد و وسایل کمک آموزشی اعم از پوستر، مقاله، فیلم، اسلاید و … مورد نیاز برای شاغلان کارخانه و سایر گروه‌های هدف
شرکت فعال در جلسات کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار، به عنوان عضو دائمی این کمیته
انجام دادن معاینات بدو استخدام و معاینات دوره‌ای با هماهنگی پزشک دوره دیده

مطالعه و بررسی و تجزیه تحلیل حوادث و همچنین علل و منشا غیبت شاغلان، راه‌های پیشگیری و کنترل حوادث
اعلام مواردی چون بیماری‌های ناشی از کار ثبت شده، گزارش عملکرد خانه‌های بهداشت کارگری، صورت جلسه کمیته حفاظت ایمنی و بهداشت کار، فرم‌های گزارش حوادث به سازمان‌های مربوط
پایش کلیه موارد بهداشتی از قبیل آشپزخانه و سالن غذاخوری، جعبه‌های کمک‌های اولیه، کلیه سرویس‌های بهداشتی، و آب تصفیه شده موجود و مصرفی در سطح کارخانه.

مطلوبیت‌های شغل مهندس بهداشت حرفه‌ای:

این حرفه بنا به ماده ۹۳ قانون کار امنیت شغلی بالایی دارد و کارشناسان آن می‌توانند شرکت‌های خصوصی تاسیس کنند. وصعت و دامنه این حرفه گسترده است و امکان تحقیق و گسترش سخت افزاری و نرم افزاری در آن وجود دارد.

محدودیت‌های شغل مهندس بهداشت حرفه‌ای:

اگر در مراکز بهداشت یا ادارۀ کار استخدام شوید، مطابق قانون حق کار انتفاعی ( تصدی مسئولیت بهداشت حرفه‌ای در کارخانه یا مسئول فنی شرکت خدمات بهداشت حرفه‌ای)را ندارید.

اهمیت شغلی:

تأمین بهداشت حرفه‌ای و رفاه کارگری افراد علاوه بر اینکه به منزله ارج نهادن به ارزش‌های انسانی است، جزء شروط اولیه بهره‌وری محسوب می‌شود و در توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی اهمیت زیادی دارد.
همچنین، توجه بین المللی به سلامت شاغلان با تدوین واستقراراستاندارد سیتم مدیریت ایمنی وبهداشت شغلی درکارخانه ها و شرکت ها دلیل دیگری بر اهمیت و ضرورت این شغل است.

منابعی برای کسب اطلاعات بیشتر:

به معاونت‌های بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، دانشکدۀ بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و در نهایت کارخانه‌ها و شرکت های مرتبط مراجعه کنید. متخصصان این رشته می‌توانند راهنمایان خوبی برای شما باشند.

منبع: فرهنگنامه مشاغل